Sediyani’nin ‘Viking – Kürt’ ilişkilerini konu alan yeni kitabı çıktı

Araştırmacı yazar İbrahim Sediyani’nin Almanca kaleme alınan “Wikinger: Horden aus dem Norden” (Vikingler: Kuzeyden Gelen Sürüler) adlı yeni kitabı Almanya’da yayınlandı. Tam 360 sayfalık çalışma “Viking – Kürt ilişkilerini” günyüzüne çıkarıyor.

Sediyani’nin kaleme aldığı ve Almanya’da Koschi Verlag adlı Alman yayınevinin yayınladığı “Wikinger: Horden aus dem Norden” adlı Almanca kitabın editörlüğünü Tanja Ziegler, redaksiyonunu Michael Marx, mizanpajını ve kapak tasarımını Frank Koschnitzke yaptı.

360 sayfalık “Wikinger: Horden aus dem Norden” (Vikingler: Kuzeyden Gelen Sürüler) adlı kitap, İskandinavyalı savaşçı ve tüccar bir kavim olup, yılın büyük kısmını açık denizlerde geçiren çok ilginç ve gizemli bir topluluk olan ve özellikle 8 – 11’inci yüzyıllar arasında dünyada hakimiyet kuran Vikingler’i anlatıyor.

Vikingler dünyanın 4 kıtasında egemenlik kurdu

Kitabın içinde ayrıca bir birinden ilginç konular var. Vikingler’in, dünyanın tam 4 kıtasında egemenlik kurdukları anlatılıyor.

Şu anki Danimarka, İsveç, Norveç, Faroe Adaları ve İzlanda’nın Viking kökenli olduğu biliniyor. Ancak bu kitapta, hatta İskoçya halkının önemli bir kısmının, Rusya’nın geniş bir kesiminin ve Fransa’nın Manş Denizi kıyısındaki Normandiya bölgesinin de aslen Viking kökenli olduğu ortaya konuyor.

Bugünkü Rusya ve Ukrayna’nın Vikingler tarafından kurulduğu, bugünkü İngiltere’nin kültürü üzerinde derin bir Viking etkisinin olduğu belirtiliyor. İngilizce’deki birçok kelimenin aslında İskandinavya Viking kökenli olduğu ortaya konuyor.

Bu dönemde “Amerika” kıtasına ulaşmayı başaran ve “Yeni Dünya”yı keşfeden ilk Avrupalı topluluğun da, İskandinavyalı Vikingler olduğu anlatılıyor.

Kitapta verilen bilgilere göre Vikingler, 1492 yılında Avrupalılar’ın “Amerika”ya gidişinden 500 yıl önce o topraklara gitmiş ve ayak basmış Kuzey Avrupalılar’dırlar.

Vikingler’in İslam dîni ile ilişkileri

Kitabın ilginç bölümlerinden biri, Vikingler’in İslam dîni ile ilişkileridir. Kitapta anlatıldığına göre, Vikingler’in İslam dîni ile münasebetleri, Batı Vikingler (Normanlar)’in Arap ve Berberî Müslümanlar ile, Doğu Vikingler (Varyaglar)’in ise Çerkes, Kürt ve Fars Müslümanlar ile tanışmaları üzerinden olmuştur. Bu bölümdeki en çarpıcı bilgilerden biri, Müslüman olan Vikingler’dir.

Özellikle Endülüs topraklarında pekçok Viking savaşçısı sonradan Müslüman oluyor ve Viking akınlarına geri dönmüyorlar, Endülüs’te yerleşik hayata geçip Müslüman toplumlar arasında normal insanlar olarak yaşamaya başlıyorlar. Ayrıca bu bölümde, dönemin Müslüman ve Yahudî âlimlerinin ağzından Vikingler anlatılıyor ki, İslam âlimleri ve Yahudî bilginler oldukça çarpıcı şeyler kaleme almışlar.

Kürtler ile Vikingler tarihte dört defa karşılaştılar

Kitabın en ilginç bölümü ise, Viking – Kürt ilişkilerinin anlatıldığı bölüm. Vikingler ile Kürtler’in karşılaşmaları son derece ilginç olmasının yanısıra pek az bilinen bir konu.

Yazar, Kürt – Viking ilişkilerinin incelenmeyi fazlasıyla hakkeden bir alan olduğunu söylüyor.

Sediyani’nin kitabında anlatıldığına göre, Kürtler ile Vikingler tarihte dört defa karşılaştılar. Bu dört karşılaşmadan üçü savaş nedeniyle oldu. Sadece biri (ikinci karşılaşma), barış ortamında ve barışçıl amaçlı gerçekleşen bir ilişki. Daha çok ticarî ve kültürel boyutlu.

Yazara göre Vikingler ile Kürtler arasında 980 – 1030 yılları arasında barışçıl amaçlı ve daha çok ticarî ve kültürel boyutlu gerçekleşen münasebetlerden bugüne pekçok değerli izler ve eserler miras olarak kaldı. Vikingler tarafından, başta Mervanî Kürt Devleti’nin başkenti Silvan olmak üzere Diyarbakır, Bitlis, Nusaybin ve Cizre’den İskandinavya’ya getirtilen “Mervanî sikkeleri”, bugün halen İsveç’teki müzelerde, başkent Stockholm’da ve ülkenin en büyük adası olan Gotland Adası’nda sergileniyor.

Vikinglerle savaşta Kürtler “köle” olarak İskandinavya’ya götürüldü

Kitapta, Vikingler’in Kafkasya’da Deysemî Kürt Devleti’ne ve Şeddadî Kürt Devleti’ne karşı savaşlarında, pekçok Kürt kadın ve erkeğin İskandinavya’ya “köle” olarak götürüldüğü belirtiliyor.

Yazar bu konuyu şöyle anlatıyor:

“Bu kölelerin bugün soyundan gelenler vardır ancak bunlar yüzyıllar içinde asimile olmuş, İsveç toplumu içinde eriyip öz kimliklerini kaybetmişlerdir. İsveç içinde kimlerin bu soydan geldiği bilinmemekte, o Müslüman kölelerin (büyük çoğunluğunun Kürt olduğu ifade ediliyor) kendileri de bunu bilmemektedir. Bu konu İsveç’te arada bir gündeme gelmekte, çeşitli platformlarda ve programlarda tartışılmaktadır, ancak İsveç dışında pek bilinmeyen hazin bir konudur. İsveçli bazı tarihçiler ve araştırmacılar, “Belki de Kürtler’in bir kısmı Vikingler tarafından İsveç’e köle olarak getirilmiş, ama bir daha da vatanını görmemiştir. Zamanla kimliğini unutan ve eriyip giden bu insanlar hâlâ aramızdadır. Kendini İsveçli sanan insanların bir kısmı belki de aslen Kürt’tür” demektedirler. Kürt tarihçi ve araştırmacı İbrahim Sediyani, Viking – Kürt ilişkileri ile ilgili bütün bu ilginç ve çarpıcı bilgilerin tamamını, kitabında kaynaklarıyla ve belgeleriyle sunmaktadır.”

Sediyani’ye göre, “20. ve 21. yy’larda Kürtler’in en çok hicret ettikleri ve vatandaşlığına da en fazla geçtikleri ülke olan İsveç ile olan ilişkilerinin böyle 1000 yıllık bir geçmişe sahip olması, İsveç Kürtleri arasında bir heyecan ve sevinç yaratmalı. Mervanî Kürt Devleti ve diğer Kürt beylikleri döneminde bastırılan sikkelerin başta İsveç olmak üzere bütün İskandinavya ülkelerinde yapılan arkeolojik kazılar sonucunda sürekli günışığına çıkarılması, bu ‘ortak tarih’i daha da çekici ve renkli kılıyor.”

Yine Sediyani’nin kitapta verdiği bilgiye göre, bu konu İsveç’te öğrenim gören Kürt öğrencilerin ders programlarında da yer almış. Örneğin İsveç Millî Eğitim Okullar Genel Müdürlüğü (Statens Skolverket Sverige) tarafından Kürtçe yayınlanan ve İsveç resmî okullarında çocuklara okutulan “Dergûşa Nasnameyê” (Kimliğin Beşiği) adlı yardımcı ders kitabında, geçmişte yaşanılan Kürt – Viking karşılaşmaları anlatılıyor.

“Wikinger: Horden aus dem Norden” kitabı üç ana bölümden oluşuyor.

Birinci bölümde; genel hatlarıyla Vikingler’in kim oldukları anlatılmakta ve niçin bu seferlere çıktıkları irdeleniyor.

İkinci bölümde; yaklaşık 300 yıl süren Viking Çağı, kaynakları ve belgeleriyle anlatılıyor. Bu bölümde okurlar, esrarengiz ve muhteşem bir tarih yolculuğuna çıkıyor.

Üçüncü bölümde ise; Vikingler’in sosyolojisine ışık tutuluyor, Vikingler’de kültür, dînî inanç, sosyal yaşam, aile ve kadın gibi konular inceleniyor.

Sediyani’nin onbirinci kitabı

“Adını Arayan Coğrafya” adlı araştırma kitabı, “Gülistan” adlı şiir kitabı, “Guldexwîn” adlı çocuk kitabı, “Bütün Yönleriyle Şeyh Said Kıyamı” (2 cilt) adlı araştırma kitabı, “Sözlerim Var Sevgiye Dair” adlı deneme kitabı, “Siyah Devrim” adlı düşünce kitabı, “Aydın Duruşu ve Erdemli Olmak” adlı düşünce kitabı, “Frizya ve Günümüzde Frizler” adlı araştırma kitabı, “Kadın Peygamberler” (3 cilt) adlı araştırma kitabı ve “Die Verlorenen Länder Europas” adlı araştırma kitabı bulunan İbrahim Sediyani’nin, “Wikinger: Horden aus dem Norden”, onbirinci kitabı olarak sevenleriyle buluşuyor.

 

/rûdaw/