Marandi: Türkiye’nin tutumu İran’ı kaygılandırıyor
Türkiye’nin , Kürdistan Bölgesi’ndeki ve Irak’taki operasyonlarının İran’da rahatsızlık yarattığı, İran’ın Gare operasyonuna da tepki gösterdiği bildirildi.
Türkiye’nin işgal ettiği bölgelerde, Irak’taki merkezi hükümete bağlı bazı güçlerin de varlık göstermeye başladığı kaydedildi.
Tahran Üniversitesi’nden hükümet politikalarına yakın görüşleriyle bilinen Prof. Muhammed Marandi, “Türkiye’nin gittikçe daha fazla ABD’ye benzediğini; askerini bölgedeki Libya, Suriye, Irak gibi birçok ülkeye gönderdiğini” hatırlatıyor; “radikal grupları da Azerbaycan’a gönderdiğini” iddia ederek “Bu durum İran’ı kaygılandırıyor” diyor.
BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtlayan Marandi’ye göre bu durum Tahran’ı kaygılandırsa da, Türkiye ile ilişkileri İran için çok önemli. Bu nedenle de tüm bu kaygılar arka planda dile getiriliyor:
“İran hükümeti bu operasyonları Irak’ın egemenliğinin ihlâli olarak görüyor. Ama Türkiye İran için çok önemli bir ülke. Bu nedenle hükümet, bu konuyu Türk hükümetiyle arka planda görüşmeyi tercih ediyor.” diyor.
Gerilim Başika kampıyla artmıştı
Daha önce Musul’a yaklaşık 15 kilometre mesafedeki Başika Kampı’nda da yerel güçlere eğitim verdiği gerekçesiyle Türk askerinin bulunmasına Bağdat yönetiminden çok sert tepki gelmişti. Gerilimin arttığı dönemde Ankara’daki diplomatik yetkililer, bu tepkinin arkasında aslında İran’ın rahatsızlığının yattığını, İran üzerindeki Bağdat etkisi sebebiyle Irak hükümetinin de tepki gösterdiğini dile getirmişti.
Ankara ve Bağdat’ın ilişkilerinin yumuşadığı son dönemde, ikili ticaretin öncelikli olduğu görüşmelerde “Başika’nın da meşru bir zemine oturması için müzakere edildiği” belirtiliyor.
BBC Türkçe’ye bilgi veren Türk yetkililer, İran’ın bu kez de Gare bölgesindeki ilerleyişten rahatsız olduğunu ve bunun ikili ilişkilere yansıdığını söylüyor.
Türk yetkililere göre Tahran, Türk ordusunun, Peşmerge’nin kontrolündeki Gare’nin ardından yine Haşdi Şabi ve ”PKK ile bağlantılı YBŞ” birliklerinin bulunduğu bölgeye ve Musul’a ilerlemesinden, daha uzun vadede ise buralarda kalıcı olmasından endişe ediyor.
Konuyla ilgili yorum almak için BBC’nin ulaştığı İran Dışişleri Bakanlığı yetkilileri ise henüz bir dönüş yapmadı.
‘Irak’taki direniş sebebiyle Türkiye ağır bedel ödemek zorunda kalır’
İran’da Türkiye’nin Irak topraklarında uzun vadede kalıcı olmasından endişe duyulup duyulmadığını sorulan Marandi, “Irak’taki direnişin bunu Türkiye için zor ve masraflı hale getireceğini düşündüklerini, bu yüzden Türkiye’nin uzun vadede kalıcı olmayacağına inandıklarını” söylüyor:
“Türkiye’nin ekonomik problemleri var. Irak’taki direniş de Türkiye için bir sorun haline gelecektir ve Türk hükümeti orada kalmak için çok ağır bir bedel ödemek durumunda kalır. Bu durumda işgal de Türkiye’nin üzerinde çok ciddi bir ekonomik ve mali yük olur. Ülke içinde sorunlar büyür ve uzun vadede Türkiye bundan kârlı çıkmaz, sürdürülebilir değil.”
Peki Prof. Marandi, “Irak’taki direniş” dediği, bugüne kadar Türkiye’nin operasyonlarına tepki gösteren, İran destekli Haşdi Şabi’yi mi kastediyor?
“Irak’taki tüm milisler Irak savunma kuvvetlerinin bir parçası. Onlara Amerikalılar ‘İran destekli’ demeyi tercih ediyor çünkü Iraklıların ABD işgaline karşı olduğuna inanmak istemiyor.”
Haşdi Şabi’den üç tabur Şengal’e gönderildi
Türkiye’nin Gare bölgesinde başlattığı “Pençe-Kartal 2” isimli askeri operasyonun üçüncü gününde, Irak medyasında ve Kürtçe yayın yapan Rudaw’da, Irak ordusunun sonradan bir parçası haline gelen İran destekli Haşdi Şabi’den 10 binin üzerinde savaşçının Sincar’a (Şengal) kaydırıldığı haberleri çıktı.
Kaydırılan birliklerden birinin komutanı Abbas Ali, Rudaw’a verdiği röportajda “Haşdi Şabi demir yumrukla karşılık verir. Türkiye, PKK veya başka bir grup Haşdi Şabi burada olduğu sürece tehdit oluşturamaz. Burası bizim ülkemiz, o sebeple geldik. Egemenlik sahibi olduğumuz bir ülkede buraya Türkiye nasıl gelecek?” dedi.
Ardından Haşdi Şabi içindeki farklı gruplardan Türkiye’nin operasyonuna yönelik tepki içeren açıklamalar geldi.
Asaib Ehlihak grubu Irak merkezi hükümetini “zayıf kalmakla” suçlayarak Türkiye’nin operasyonlarını durdurma çağrısı yaptı. Hizbullah el Nucayba da Bağdat hükümetini “karşı koymadığı için” eleştirdi ve hükümet bir adım atmazsa Türkiye’nin Ninova (Musul’un başkent olduğu eyalet) ve Şenal’deki olası operasyonlarına karşı kendilerinin harekete geçeceğini duyurdu. Daha önce ülkedeki ABD askerlerine yönelik saldırıları hatırlattı.
Ardından da Ashabül Kehf isimli grup da Başika Kampı’ndaki Türk birliklere atıldığını belirttiği bir füze görüntüsü paylaştı. Telegram gruplarında da bölgedeki Türk askerlerine yönelik birden fazla füze fırlattıklarını iddia eden mesajlar paylaştılar.
/bbc/